Okumalar
8 Farklı Alanda Wellness Kitapları
Dr. Peggy Swarbrick’in wellness tanımına göre, iyi olma halimiz fiziksel ve mental sağlığın ötesinde, finansal, sosyal, duygusal ve çevresel faktörlerle de ilişkili. Uyku kalitesini düzenlemeye yönelik önerilerden ekonomik eşitsizliğe dair ufuk açan görüşlere, kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olacak 24 kitaptan oluşan bir okuma listesi derledik.
Yazı Defne Sarıçetin
- PAYLAŞ
- LİNKİ KOPYALA
Wellness Enstitüsü, iyi olma halini denge ve rahatlık duygularının eşlik ettiği ve eksiksiz bireyler olduğumuzu akıldan çıkarmayan bir öz farkındalık hali olarak tanımlıyor. Başka bir deyişle, “İşlerin yolunda gittiği ve gitmeye de devam edebileceği” duygusunun, bir amacımızın ve anlamlı ilişkilere sahip olduğumuzun, dirençliliğin karşılığı. Öte yandan, elbette hayatın gündelik akışı içinde gerilediğimiz, stres altında hissetiğimiz de oluyor.
Wellness’ın fiziksel, duygusal, ruhsal, finansal, çevresel, mesleki, sosyal ve entelektüel olmak üzere iyi oluş hallerini içeren sekiz temel boyutunu kapsayan bir model var. Bu model hayli uzun zamandır iyilik halinin izinden giderken kullanılan etkili bir sistem olarak kullanılıyor.
Yaratıcısı Dr. Peggy Swarbrick, modelin yıllar içerisinde travmatik olaylar yaşamış veya ruhsal zorluklarla karşı karşıya kalmış kişilerin deneyimleri ışığında değiştiği ve geliştiğini belirtiyor.
Fiziksel Wellness
Sağlıklı bir bedene ve fiziksel sağlığı koruyacak alışkanlara sahip olmanın yanı sıra iyi beslenme, spor ve sağlık hizmetlerine erişimin olması.
Vücudunuz Hayır Diyorsa: Duygusal Stresin Bedelleri, Dr. Gabor Matte
Bütüncül ve şefkatli yaklaşımıyla tanınan Dr. Gabor Mate, zihin ve beden arasındaki bağı bilimsel olarak çözümlerken duygusal stresi “kanser, otoimmün hastalıkları ve pek çok farklı kronik rahatsızlığın en büyük nedenlerinden biri” olarak tanımlıyor. Yalnızlığın ne denli sağlıksız, hatta öldürücü olabileceğinden duygusal stresin Alzheimer’a etkisine kadar farklı alanlarda yaptığı klinik çalışmalarla esenliğimize bütüncül bir yaklaşımla ışık tutuyor. Mate insanlara hem sağlık konusunda söz sahibi olmalarının önemini hem de sağlığı korumak adına izlemeleri gereken yolları gösteriyor.
Stres: Duygusal Tükenmişlik Döngüsünü Kırmanın Sırrı, Emily Nagoski Ph.D., Amelia Nagoski
Genellikle uzun süreli stresle ortaya çıkan tükenmişlik, yani fiziksel ve duygusal yorgunluk hali çağımızın başlıca sorunlarından. Nagoski kardeşler, toplumsal beklentiler ve güçlüklerle karşı karşıya kalmanın kadınlarda yarattığı tükenmişlik halinden biyolojik stres döngüsünü kırmanın yollarına kadar pek çok konuya kadınların perspektifinden bakarak yanıt arıyor. Okuru bilim destekli ve erişilebilir bir planla donatıyor.
Niçin Uyuruz, Matthew Walker
Uyku, yaşamın yapı taşlarından olmasına rağmen hakkında en az bilgi sahibi olduğumuz konulardan. Ayrıca yoğun olduğumuzda ilk feragat ettiğimiz şey de uyku oluyor. Profesör Doktor Matthew Walker, yirmi yıllık araştırmaları detaylıca irdeleyerek uykunun neden önemli olduğunu ve derin uyku sırasında neler yaşandığını ortaya koyuyor.
Önceki
Duygusal Wellness
Duyguları ifade etmek, hayatın tadını çıkarmak, duygusal güçlüklere ayak uydurmak, stres ve travmatik deneyimlerle baş etmek.
Bağlanma: Aşkı Bulmanın ve Korumanın Bilimsel Yolları, Amir Levine ve Rachel S. F. Heller
Psikiyatrist ve nörolog Dr. Amir Levine ve sosyal psikoloji uzmanı Rachel Heller sevgi ve bağlanmanın bilimini açıklıyor. Levine ve Heller, kaygılı, kaçıngan veya güvenli gibi türleri bulunan bağlanma biçimlerine dayanarak neden bazı insanların ve çiftlerin diğerlerine göre daha çok zorluk yaşadığını keşfediyor. Kitap, birbirimizle bağ kurmaya bakışımızın yanı sıra çiftler için sağlıklı ve tatmin edici bir bağı nelerin oluşturduğuna dair fikirlerimizi değiştirmeye de niyetli.
Duygusal Çeviklik, Dr. Susan David
Kişisel ve profesyonel yaşamlarında başarılı olan kişiler ile hayatın zorluklarına takılı kalan kişiler arasındaki fark her daim merak uyandırır. Yapılan araştırmalarla birlikte kendini gerçekleştirmenin tanımı ve buna yaklaşımımız da değişiyor. Mutluluk, başarı ve duygular üzerine yıllardır yapılan araştırmaları takip eden psikolog Susan David, başarının kişiliğe, yaratıcılığa ve hatta zekâya değil; kişinin duygusal kıvraklığına, yani iç dünyasını oluşturan düşünce, duygu ve iç sesi nasıl yönlendirdiğine bağlı olduğunu söylüyor.
Bırakmak: Teslimiyete Giden Yol, David R. Hawkins
Yıllardır klinik psikiyatri alanında çalışan David R. Hawkins kendini bireylerin ızdıraplarını hafifletmeye adamış bir hekim. Deneyimlerine dayanarak kaleme aldığı bu kitap, teslimiyet kavramını içsel bir mekanizma olarak çözümlemenin yanı sıra, günlük yaşantılarımızda neşeyi sekteye uğratan içsel engellerin üstesinden gelmeye yarayan faydalı bir çare olarak sunuyor.
Ruhsal Wellness
Ahlak da dahil olmak üzere denge, huzur, anlam ve gaye duygularına sahip olmak. Dinsel pratikleri de kapsayabilir.
Özgür Ruh, Michael A. Singer
Singer’ın berrak stili meditasyon ve mindfulness gelenekleri üzerinden bilincimizin en derinlerini ele alıyor. Anda olmak, bizi andan uzaklaştıran düşünceler ve can acıtan anılar gibi konuları incelikle ve şefkatle işliyor. Neşe veren ve alabildiğine yalın olan kitap zihinlerimizi gözlemleme sanatına giriş niteliğinde.
Korku: Fırtınayı Atlatmak İçin Bilgeliğe Sığınmak, Thich Nhat Hanh
Tanınmış zen ustası, insan hakları aktivisti ve Nobel Barış Ödülü adayı Thich Nhat Hanh’ın öğretileri içinde bulunduğumuz bu karmaşık dönemde her zamankinden daha anlamlı. Thich Nhat Hanh’ın çalışmalarına kusursuz bir girizgâh niteliğindeki yapıt, gelmiş geçmiş en büyük meselelerimizden olan korkuyu ele alıyor. Hanh, modern dünyanın vebası korku ve öfkeye karşı şefkat, şiddetsizlik ve topluluğa vurgu yaparken mindfulness’ı korkuyu dindirmenin panzehiri olarak konumlandırıyor.
Felsefenin Tesellisi, Alain de Botton
Evrensel zorluklar karşısında felsefeye sığınan Alain de Botton, erişilebilir bilgelik için başucu düşünürlerini göreve çağırıyor. Sokrates, Epikür, Seneca, Montaigne, Schopenhauer ve Nietzsche gibi isimlerin düşüncelerinin yer aldığı kitap, kalp kırıklığından tutun da yoksulluğa, başarısızlığa ve yetersizlik duygusuna kadar her türlü derde dair bir tesellinin antik yazılarda var olduğunu hatırlatıyor.
Finansal Wellness
Gündelik ihtiyaçları karşılayabilecek finansal kaynaklara sahip olmanın yanında, kişisel finans hakkında bilgi ve kontrol duygusunu korumak.
Zengin Baba Yoksul Baba, Robert T. Kiyosaki
Kişisel finansın klasik yapıtlarından olan kitapta Kiyosaki, para konusunda bambaşka fikirlere sahip babası ile onun arkadaşını gözlemleyerek çıkardığı hayat derslerini paylaşıyor. Finansal okuryazarlığın temel prensiplerini açıklayan ve zengin olmak için yüksek gelir sahibi olmak veya aralıksız çalışmak gerektiği gibi düşünceleri alaşağı eden Zengin Baba Yoksul Baba finansal konularda dizginleri eline alan bir akıl hocası.
Kızımla Ekonomi Sohbetleri, Yanis Varoufakis
“Niçin bunca eşitsizlik söz konusu?” Ekonomist ve akademisyen Yanis Varoufakis, genç yaştaki kızının kendisine yönelttiği bu sorudan ilham aldı. Ekonominin politik bir mesele olduğu ve dolayısıyla herkesin anlayabileceği biçimde tartışılması gerektiğine dair inancı bu derli toplu ve etkileyici kitapta hayat buldu. “Ekonominin günümüzün en önemli tiyatro oyunlarından biri” olmasının sebeplerini açıklarken Oedipus, Faust, Frankenstein ve Matrix gibi hikâyeler ve mitolojik örüntüleri kullanan Varoufakis, realistliği iyimserlikle birleştiriyor.
Girls Just Wanna Have Funds: A Feminist Guide to Investing, Camilla Falkenberg, Emma Due Bitz, Anna-Sophie Hartvigsen
Toplumsal cinsiyete dayalı gelir eşitsizliğini kapatmayı hedefleyen finansal eğitim platformu Female Invest’in kurucularının yazdığı, “dünya genelindeki kadınların %68’i aynı işi yaptıkları erkeklerden daha az kazanıyor” gerçeğiyle sert ve sarsıcı bir girizgâh yapan kitap, yatırıma dair açık, kapsamlı ve güçlendirici bir kılavuz görevi görüyor.
Çevresel İyi Oluş Hali
Fiziksel olarak hem güvende olmak hem de güvende hissetmek, güvenli ve temiz bir çevrede bulunmak, temiz hava, gıda ve suya erişebilmek. Yaşadığımız, öğrendiğimiz ve çalıştığımız mikro çevremiz ile içinde bulunduğumuz topluluk, ülke ve dünyanın tamamını içine alan makro çevreyi kapsar.
Home Therapy: Interior Design for Increasing Happiness, Boosting Confidence, and Creating Calm, Anita Yokota
Terapist Anita Yokota iç mimarlık eğitimi aldıktan sonra evlerimiz ile yaşadığımız sorunlar arasında bir ilişki olduğunu keşfetti. Psikolojiyle tasarımı birleştiren yazar, Home Therapy’de yaşadığınız ortamı temel ihtiyaçlarınız ve arzularınız doğrultusunda şekillendirmenin inceliklerini anlatıyor.
Atıksız Yaşam, Ceren Özcan Tatar
İklim krizinin en önemli meselelerinden biri atıkları azaltmak. Tüketim alışkanlıklarımızı değiştirmeye yönelik önerilerde bulunan Tatar, geri dönüştürmekten organik atıkları kompostlamaya, kişisel bakım ürünlerinden market alışverişine birey olarak nasıl fark yaratabileceğimizi kendi deneyimleri üzerinden açıklıyor.
Gezegenimizden Bir Yaşam: Tanıklık Ettiklerim ve Geleceğe Dair Bir Vizyon, David Attenborough
Biyolog ve doğa tarihçisi David Attenborough hayatının büyük bir kısmını gezegenimize, onun tabiatına ve güzelliklerine olduğu kadar bolluk ve biyoçeşitliliğini yitirişine tanıklık ederek geçirdi. Gezegenimizde Bir Yaşam, Attenborough’un nihai manifestosu. “Bu muazzam hatayı nasıl yapmış olduğumuzu ve şu an harekete geçersek nasıl düzeltebileceğimizi” detaylı bir şekilde anlatan hakiki ve yine de umutlu bir anlatı.
Mesleki Wellness
Mesleki yaşamı da kapsayabilecek anlam ve gaye içeren etkinliklere katılmak.
Asla Yalnız Yeme, Keith Ferrazzi
İş insanı ve pazarlama uzmanı Keith Ferrazzi kişisel bağlantıların gücüne dair bir yol haritası çizen kitabında, networking’i tiye alırken insanlarla uzun soluklu ve anlamlı ilişkiler kurmanın önemine odaklanıyor. Asla Yalnız Yeme, insanlarla iletişime geçip kendinize kişisel bir danışmanlar kurulu oluşturmaktan ne istediğinizi kavrayıp cazip özelliklerinizi bulmanıza (diğer bir deyişle yapmacıklıktan uzak durmanıza) kadar pek çok konuda detaylı bir çerçeve çiziyor. Kitap, ilişkilerin gücüne cömert ve hedef odaklı bir bakış sunuyor.
Duygulara Yer Yok: İş Yerinde Başarı ve Mutluluk İçin El Kitabı, Liz Fosslien ve Mollie West Duffy
Çoğumuza işimizi nasıl yapacağımız öğretilmiştir. Çoğumuz bazen ofiste zorlayıcı duygularla karşı karşıya kalmanın ne demek olduğunu biliriz. Öte yandan ofiste duygulara yer olmadığı da öğretildiği için böylesi hislerle baş etmeye yarayacak bir reçete sunan da olmaz. Davranışsal iktisat ve psikolojiye dayanan Duygulara Yer Yok, duyguları verimli bir şekilde ifade etmenin gücünü iş hayatından daha çok tatmin olmak konusunda ipuçları eşliğinde sunuyor.
Working Hard, Hardly Working: How to Achieve More, Stress Less and Feel Fulfilled, Grace Beverley
Z Kuşağının başarılı girişimcilerinden Grace Beverley, kendini gerçekleştirme, verimlilik ve iş-özel hayat dengesi üzerine nasihatlerini klişelerden uzak bir üslupla mental sağlık üzerinden aktarıyor. Beverley, gerçekçi fakat destek olmaktan geri durmayan tarzıyla neyse ki artık eskisi kadar övgü toplamayan gece gündüz çalışma kültürü ile özbakım arasındaki ayrışmayı irdeliyor. Ardından okura hayatına nasıl çekidüzen vereceğini ve hem çalışıp hem dinlenmenin yollarını nasıl bulacağını gösteriyor.
Sosyal Wellness
İnsanlarla ilişki kurmak ve bu ilişkileri sürdürmek.
Sosyal Ağların Şaşırtıcı Gücü ve Hayatımızı Biçimlendiren Etkisi, James H. Fowler ve Nicholas A. Christakis
İnsanın birlikte en çok zaman geçirdiği beş kişinin ortalaması olduğu tabirini mutlaka duymuşsunuzdur. Bilim insanları Nicholas Christakis ve James Fowler sosyal ağların nasıl bireyselliğin yerini aldığına ve bunun hayatımız üzerindeki etkilerine dair muazzam bir anlatı sunuyor. Kitap, yakın çevremizin ötesine uzanarak “duyguların ne kadar bulaşıcı olduğunu, sağlık alışkanlıklarının nasıl yayıldığını, zenginlerin neden daha da zenginleştiğini ve hatta partnerlerimizi nasıl bulup seçtiğimizi” ortaya koyuyor.
Davranış: En İyi ve En Kötü Haliyle İnsan Biyolojisi, Robert M. Sapolsky
İnsan doğasına hakim olan karşıtlığın yanında, bir tür olarak kendimizi anlama ve aşma çabamız evvelden beri ilgi çekici bir mesele. Nörolog ve primatolog Robert Sapolsky kitabında yüzyıllardır sorulan “Neden böyle davranıyoruz?” sorusunu çeşitli bakış açılarına başvurarak ele alıyor. Sapolsky nörobiyolojik ve evrimselden çevre, kültür, genetik yapıya kadar farklı bağlamlarda davranışlarımızı ve olası akıl yürütmelerimizi detaylı bir şekilde irdeliyor. Bu incelemeler hizipçilik, ahlak, özgür irade, hatta savaş ve barış gibi zorlu başlıklara da bütünlüklü açıklamalar getiriyor.
Sınır Koymak, Huzur Bulmak, Nedra Glover Tawwab
Sağlıklı sınır koymayı anlamak, hayatımızda özgürlük, güvenlik ve sahiciliğe daha çok yer açmak ve başkalarına saygı duymayı öğrenmek için kendi sınırlarımızı nasıl belirleyeceğimiz ve bu sınırları karşımızdakilere nasıl anlatacağımız üzerine bir başucu kitabı. Lisanslı terapist ve ilişki uzmanı Nedra Glover Tawwab, gerçek yaşam senaryoları eşliğinde insanlara yardımcı olmak için tasarlanan bilişsel davranışçı terapi uygulamalarını açıklıyor.
Entelektüel Wellness
Yaratıcı yeteneğimizi tanımak, bilgi ve becerilerimize yenilerini eklemenin yollarını bulmak. Bu bilgi ve beceriler kişisel ve profesyonel gelişim, kültürel ve toplumsal katılım ve kişisel hobilerle ilgili olabilir.
Yeniden Düşün, Adam Grant
Yaygın tanımına göre zekâ, “düşünebilme ve öğrenebilme” yetisidir. Örgütsel psikoloji uzmanı Adam Grant, “yeniden düşünmenin ve öğrendiklerini unutmanın” en kayda değer modern beceri olduğunu ileri sürüyor. Taraflı, kutuplaşmış ve post-gerçekliğin şekillendirdiği bir geleceğin zeki ve yüreklendirici panzehiri olan Yeniden Düşün, nasıl düşündüğünüzü gözden geçirmenize yardımcı olacak bilgilerle donatılmış. Grant, bir hikâyeyi duyup onu gerçek kabul ettiğimizde nadiren sorguladığımızı söylüyor ve ekliyor: “Fikrimizi değiştirmek yanardöner veya ikiyüzlü olduğumuz anlamına gelmiyor. Bilakis öğrenmeye açık olduğumuzu gösteriyor.”
Pleasure Activism: The Politics of Feeling Good, Adrienne Maree Brown
Toplumsal adalet savunucusu ve haz aktivisti Adrienne Maree Brown adaletsizliğe ve baskıya karşı verilen pek çok mücadeleye, hepimize ait olan kolektif alana dair haz dolu, dirençli ve bir o kadar da neşeli bir alternatif sunuyor. Brown haz aktivizmini “Dünyayı değiştirmenin herhangi bir işten farkı olmadığını iddia eden yanlış kanıyıçürüten iyileşme ve mutluluk politikası” olarak tanımlıyor. Denemelerini Audre Lorde ve Joan Morgan gibi feministlerin düşünceleriyle zenginleştiren yazar, ırk kavramından toplumsal cinsiyete, iklim değişikliğinden cinselliğe pek çok konuyu ele alıyor.
The Creative Act: A Way Of Being, Rick Rubin
1980’lerde Def Jam’i kuran, Red Hot Chili Peppers, Adele, Metallica, Jay-Z ve Johnny Cash gibi sanatçılarla çalışmış, birçok Grammy ödülünün sahibi efsanevi müzik yapımcısı Rick Rubin’in çok yönlülüğü ve derinliği yaratıcı kimliğini eşsiz kılıyor. . Rubin bu kallavi kitaptaki yetmiş sekiz farklı başlıkta bilinçaltından öz farkındalığa, işbirliğinden deneyselliğe kadar pek çok konuya değinirken işe yarar stratejileri felsefi düşüncelerlebirleştiriyor. Yazdıklarının özünde, yaratıcılığın yalnızca sanatçılara has olmadığı gibi, ender bulunan veya ulaşılması güç bir beceri olmadığına da yapılan bir vurgu var. Aksine yaratıcılığın doğuştan gelen bir hal olduğuna dair sarsılmaz, hatta neredeyse ruhani bir bakış açısı hâkim. Ona göre yaratıcılık insan olmanın ayrılmaz bir parçası, dünyayı görmenin ve varoluşa anlam katmanın bir yolu.
